Beware of Leptospirosis during the monsoon: Causes, symptoms and prevention measures पावसाळ्यात लेप्टोस्पायरोसिसपासून सावध राहा: कारणे, लक्षणे आणि बचावाचे उपाय
Beware of Leptospirosis during the monsoon: पावसाळा हा ऋतू जितका सुंदर असतो, तितकाच तो आरोग्याच्या दृष्टीने आव्हानात्मक देखील असतो. या काळात अनेक साथीचे आजार डोके वर काढतात, त्यापैकी एक गंभीर आजार म्हणजे लेप्टोस्पायरोसिस. हा आजार उंदीर, डुक्कर, गाय, म्हैस, कुत्रा, मांजर यांसारख्या प्राण्यांच्या लघवीमुळे दूषित झालेल्या पाण्याच्या किंवा मातीच्या संपर्कात येण्यामुळे होतो. (Beware of Leptospirosis during the monsoon)
विशेषतः ग्रामीण भागात किंवा प्राण्यांशी जास्त संपर्क असणाऱ्या लोकांना याचा धोका अधिक असतो. पण योग्य माहिती आणि काळजी घेतल्यास यापासून स्वतःचा बचाव करणे शक्य आहे.(Beware of Leptospirosis during the monsoon)
(Beware of Leptospirosis during the monsoon) लेप्टोस्पायरोसिस म्हणजे काय?
लेप्टोस्पायरोसिस हा लेप्टोस्पायरा नावाच्या बॅक्टेरियामुळे होणारा एक संसर्गजन्य आजार आहे. हा बॅक्टेरिया प्रामुख्याने दूषित पाणी किंवा मातीमध्ये आढळतो, जिथे रोगग्रस्त प्राण्यांची लघवी मिसळलेली असते. हा बॅक्टेरिया मानवी शरीरात खालील मार्गांनी प्रवेश करू शकतो:
- त्वचेवरील जखमांद्वारे
- डोळे, नाक किंवा तोंडात दूषित पाणी गेल्यास
- दूषित पाणी प्यायल्यास
- रोगग्रस्त प्राण्यांशी थेट संपर्क आल्यास
पावसाळ्यात साचलेले पाणी, शेतातील माती किंवा पूरग्रस्त भागात हा आजार पसरण्याची शक्यता जास्त असते.
लेप्टोस्पायरोसिसची लक्षणे कोणती?
हा आजार सामान्य सर्दीपासून ते गंभीर अवस्थेपर्यंत वेगवेगळ्या स्वरूपात दिसू शकतो. प्राथमिक लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- तीव्र ताप आणि थंडी वाजणे
- तीव्र डोकेदुखी
- स्नायूंमध्ये तीव्र वेदना
- थकवा आणि अशक्तपणा
- डोळे लाल होणे (कंजक्टिव्हायटिस)
- पोटदुखी, उलटी किंवा जुलाब
- अंगावर पुरळ (रॅश)
काही गंभीर प्रकरणांमध्ये हा आजार यकृत, मूत्रपिंड, फुप्फुसे किंवा मेंदूवर परिणाम करू शकतो. अशा वेळी त्वरित उपचार न केल्यास जीवाला धोका निर्माण होऊ शकतो.
लेप्टोस्पायरोसिसपासून बचाव कसा करावा?
या आजारापासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी खालील काळजी घेणे गरजेचे आहे:
- साचलेल्या पाण्यापासून सावध रहा
- साचलेल्या पाण्यातून चालताना किंवा शेतात काम करताना गमबूट आणि हातमोजे वापरा.
- त्वचेवर जखम असल्यास ती स्वच्छ पाण्याने धुवा आणि जंतुनाशक लावून झाका.
- पिण्याचे पाणी शुद्ध ठेवा
- नेहमी उकळलेले किंवा फिल्टर केलेले पाणी प्या.
- दूषित पाण्याचा वापर टाळा.
- प्राण्यांशी संपर्क कमी करा
- शक्यतो रोगग्रस्त प्राण्यांपासून दूर राहा.
- पाळीव प्राण्यांची स्वच्छता राखा.
- घर आणि परिसर स्वच्छ ठेवा
- उंदीर आणि घुशी हा आजार पसरण्याचे प्रमुख कारण आहेत. त्यामुळे घर आणि परिसरात स्वच्छता ठेवा.
- कचरा व्यवस्थित बंद डब्यात ठेवा आणि नियमितपणे त्याची विल्हेवाट लावा.
उपचार आणि निदान
जर तुम्हाला ताप, स्नायू दुखणे, डोकेदुखी किंवा वर नमूद केलेली कोणतीही लक्षणे दिसली, तर तातडीने डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. लेप्टोस्पायरोसिसचे निदान रक्त तपासणी आणि इतर चाचण्यांद्वारे केले जाते. योग्य वेळी निदान झाल्यास आणि अँटिबायोटिक्सद्वारे उपचार सुरू केल्यास हा आजार पूर्णपणे बरा होऊ शकतो.
शेवटचे विचार
पावसाळा हा आनंदाचा ऋतू आहे, पण त्याचबरोबर आरोग्याची काळजी घेण्याची गरज आहे. लेप्टोस्पायरोसिस हा गंभीर आजार आहे, पण थोडीशी सावधगिरी आणि जागरूकता तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबाला यापासून सुरक्षित ठेवू शकते. साचलेल्या पाण्यापासून दूर राहा, स्वच्छता राखा आणि कोणतीही लक्षणे दिसल्यास त्वरित वैद्यकीय सल्ला घ्या. आपले आरोग्य आपल्या हातात आहे, त्याची काळजी घ्या!
लेखक: हा लेख सामान्य जनजागृतीसाठी लिहिण्यात आला आहे. वैद्यकीय सल्ल्यासाठी नेहमी तज्ज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.